ارتباط زبان عربی و ادبیات عربی

بر اساس پایان نامه استاد امین تیموری

منبع: تیموری، امین، آسیب شناسی یادگیری مکالمه عربی فصیح، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عربی، تهران، دانشگاه پیام نور تهران جنوب، 1398

زبان مفهومی تک­‌ساحتی نیست و افزون بر نقش ارتباطی، دارای جنبه های هنری و عاطفی نیز هست که درک بهتر جنبه های مختلف زبان، ما را در تحقیق و بررسی میزان آن یاری می‌­رساند.

اگر زبان آموزی بعد از گذراندن کامل سطوح زبان عربی، در درک اشعار عربی و یا در ارتباط ذهنی با داستان های ادبی معاصر عاجز باشد نباید این ناتوانی او را در درجه نخست با موانع آموزشی او مرتبط دانست بلکه باید علت عجز او را در تفاوت میان مقوله زبان و مقوله ادبیات جستجو کرد.

برای درک بهتر این موضوع لازم است به یکی از آثار ادبی معاصر اشاره کنیم که نمی توان فقط با رویکرد زبانی و بدون در نظر گرفتن فضای ادبیات این اثر را در مهارت های چهارگانه زبانی تجزیه و تحلیل کرد. متن ذیل از یکی از کتاب های آموزش مکالمه عربی به نام «العربیة بین یدیک» آورده شده است که نویسنده این متن با گره زدن عقل و عواطف انسانی به عرصه ادبیات روی آورده است.

دعای هفتم – در تمجید خداوند عزوجلّ

اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی تَجَلّیٰ لِلْقُلُوبِ بِالْعَظَمَةِ، وَاحْتَجَبَ عَنِ الْاَبْصَارِ بِالْعِزَّةِ، وَاقْتَدَرَ عَلَی الْاَشْیَاءِ بِالْقُدْرَةِ، فَلاَ الْاَبْصَارُ تَثْبُتُ لِرُؤْیَتِهِ، وَلاَ الْاَوْهَامُ تَبْلُغُ کُنْهَ عَظَمَتِهِ.

سپاس خداوند را که به عظمت برای دل‌ها تجلی نـمود و از دیدگان پنهان گشت با عزت، و بر اشیاء به قدرت توانا گشت، که نه دیدگان برای دیدنش بر جای می‌مانند و نه اوهام به حقیقت عظمتش پی می‌برند.

تَجَبَّـرَ بِالْعَظَمَةِ وَالْکِبْـرِیَاءِ، وَتَعَطَّفَ بِالْعِزِّ وَالْبِـرِّ وَالْجَلالِ وَتَقَدَّسَ بِالْحُسْنِ وَالْجَمَالِ، وَتَـمَجَّدَ بِالْفَخْرِ وَالْبَهَاءِ، وَتَهَلَّلَ بِالْمَجْدِ وَالْاٰلٰاءِ، وَاسْتَخْلَصَ بِالنَّورِ وَالضِّیَاءِ.

به عظمت و کبـریاء قدرت یافت، و با عزت و نیکی و شکوه عطوفت روا داشت، و به زیبایی و جمال پاک و مقدس گشت و با فخر و عظمت، با شکوه شد و درخشان گردید با مجد و نشانه‌های عظمت، و ویژگی یافت با نور و درخشش.

دعای ششم – تسبیح و شکر خداوند عزوجلّ

حضـرت علی بن الحسین (علیهما‌السلام)، هرگاه آیۀ ﴿وَإنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللّٰهِ لاٰتُحْصُوهٰا﴾ را می‌خواند؛ می‌گفت:

سُبْحَانَ مَنْ لَمْ یَجْعَل فیٖ أحَدٍ مِنْ مَعرِفَةِ نِعَمِهِ إلاَّ الْمَعْرِفَةَ بِالتَّقْصِیرِ عَنْ مَعْرِفَتِهَا، کَمٰا لَمْ یَجْعَلْ فیٖ أحَدٍ مِنْ مَعْرِفَةِ إِدْرَاکِهِ أکثَـرَ مِنَ الْعِلْمِ بِأَنَّهُ لاٰیُدْرِکُهُ، فَشَکَرَ عَزَّوَجَلَّ مَعْرِفَةَ الْعَارِفِینَ بِالتَّقْصِیرِ عَنْ مَعْرِفَتِهِ، وَجَعَلَ مَعْرِفَتَهُمْ بِالتَّقْصِیرِ شُکْراً، کَمٰا جَعَلَ عِلْمَ الْعَالِمِینَ أَنَّهُمْ لاٰیُدرِکُونَهُ إِیـمَاناً، عِلْماً مِنْهُ أَنَّهُ قَدَّرَ وُسْعَ الْعِبَادِ، فَلاٰ یُجَاوِزُونَ ذٰلِکَ.

دعای پنجم – تسبیح خداوند در روز ششم هر ماه

سُبْحَانَ مَنْ أَشْـرَقَ نُورُەُ کُلَّ ظُلْمَةٍ، سُبْحَانَ مَنْ قَدَّرَ بِقُدْرَتِهِ کُلَّ قُدْرَةٍ، سُبْحَانَ مَنِ احْتَجَبَ عَنِ الْعِبَادِ وَلاٰشَیْءَ یَحْجُبُهُ، سُبْحَانَ اللّٰهِ وَبِحَمْدِەِ.

پاک است آنکه نورش هر تاریکی را روشن ساخت، پاک است آنکه با قدرتش هر قدرتی را مقدر ساخت. پاک است آن که از بندگان پوشیده است در حالی که چیزی او را نـمی‌پوشاند، پاک است و او را می‌ستاییم.

منبع: سایت منتظر
blog.montazer.ir/sahife

دعای چهارم – تسبیح خداوند عزوجلّ

از سعید بن مسیب روایت است که گفت: مردم از مکه خارج نـمی‌شدند تا اینکه حضـرت علی بن الحسین سید العابدین (علیهما‌السلام) خارج شود، پس آن حضـرت خارج شد و من نیز همراه او خارج شدم پس، فرود آمد در یکی از منزلگاه‌ها و دو رکعت نـماز خواند و در سجودش تسبیح گفت (یعنی به این تسبیح) پس درخت و سنگی باقی نـماند که با وی تسبیح نگفته باشد و ما هراسناک گشتیم.

آن حضـرت سر برداشت و فرمود: ای سعید، هراسان شدی؟ گفتم: آری، ای فرزند رسول خدا. فرمود این تسبیح اعظم است، پدرم مرا حدیث گفت از جدم، از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) که فرمود: با این تسبیح، گناهان نـمانند و خداوند جل جلاله هنگامی که جبـرئیل را آفرید، به او الهام فرمود این تسبیح را و آن اسم بزرگ خداوند است.

سُبْحَانَکَ اللّٰهُمَّ وَحَنَانَیْکَ، سُبْحَانَکَ اللّٰهُمَّ وَتعَالَیْتَ، سُبْحَانَکَ اللّٰهُمَّ وَالْعِزُّ اِزَارُکَ، سُبْحَانَکَ اللّٰهُمَّ وَالْعَظَمَةُ رِدَاؤُکَ، سُبْحَانَکَ اللّٰهُمَّ وَالْکِبْـرِیَاءُ سُلطٰانُکَ، سُبْحَانَکَ مِنْ عَظِیمٍ مٰا اَعْظَمَکَ، سُبْحَانَکَ سُبِّحْتَ فِی الْمَلَاءِ الْاَعْلیٰ سُبْحَانَکَ تَسْمَعُ وَتَرىٰ مٰا تَحْتَ الثَّـریٰ، سُبْحَانَکَ اَنْتَ شٰاهِدُ کُلِّ نَجْوىٰ،

دعای سوم – ستایش یکتایی خداوند عزوجلّ

إِلٰهیٖ بَدَتْ قُدْرَتُکَ وَلَم تَبْدُ هَیْئَةُ جَلاٰلِکَ، فَجَهِلُوکَ وَ قَدَّرُوکَ بِالتَّقْدِیرِ عَلیٰ غَیْرِ مٰا أَنتَ بِهٖ، شَبَّهُوکَ وَاَنَا بَرِیءٌ یٰا إِلٰهیٖ مِنَ الَّذِینَ بِالتَّشْبِیهِ طَلَبُوکَ، لَیْسَ کَمِثْلِکَ شَیْءٌ،

خدای من، قدرتت آشکار شد در حالی که هیئت جلالت ظاهر نگردید پس تو را جاهل گشتند و سنجیدند به سنجش‌هایی نسبت دادند به نسبت‌هایی غیر از آنچه تو بر آن هستی، ترا تشبیه نـمودند و من بیزاری می‌جویم ای خدای من از آنان که با تشبیه نـمودن تو را جستند، چیزی همانند تو نیست،

دعای دوم – ستایش خداوند عزوجلّ

اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی تَجَلّٰی لِلْقُلُوبِ بِالْعَظَمَةِ، وَاحْتَجَبَ عِنِ الاَبْصَارِ بِالْعِزَّةِ، وَاقْتَدَرَ عَلَی الاَشْیَاءِ بِالْقُدْرَةِ، فَلاَ الاَبْصَارُ تَثْبُتُ لِرُؤْیَتِهِ، وَلاَ الْاَوْهَامُ تَبْلُغُ کُنْهَ عَظَمَتِهِ، تَجَبَّـرَ بِالْعَظَمَةِ وَالْکِبْـرِیَاءِ، وَتَعَطَّفَ بِالْعِزِّ وَالْبِـرِّ وَالْجَلَالِ، وَتَقَدَّسَ بِالْحُسْنِ وَالْجَمَالِ، وَتَـمَجَّدَ بِالْفَخْرِ وَالْبَهَاءِ، وَتَهَلَّلَ بِالْمَجْدِ وَالْاٰلاٰءِ، وَاسْتَخْلَصَ بِالنَّورِ وَالضِّیَاءِ،

سپاس خداوند را که تجلی کرد برای دل‌ها به بزرگی و عظمت، و از دیدگان پنهان گشت با عزت، و بر اشیاء توانا گشت به قدرت، که نه دیدگان برای دیدنش بر جای می‌مانند و نه اوهام به حقیقت عظمتش پی می‌برند، به عظمت و کبـریاء بزرگی کرد، و عطوفت روا داشت با عزت و نیکی و شکوه، و پاک و مقدس گشت با زیبایی و جمال، و با شکوه شد به فخر و عظمت و شکوه و درخشید با مجد و الطاف، و ویژگی یافت با نور و درخشش،

دعای اول – ستایش و ثنای خداوند عزوجلّ

دعای اول در صحیفه سجادیه کامله دعای اول در صحیفه جامعه

دعا در حمد و ستایش خداوند :

این دعا یا بهتر بگوییم این مناجات نامه که از زبان مبارک امام سجاد (علیه السلام) تقریر شده در کتاب صحیفه سجادیه به عنوان نخستین دعا آمده است. متن این دعای سراسر توحید و تسبیح، در کتاب صحیفه جامعه نیز به عنوان اولین دعا ذکر شده است.

قالب عبارات دعا در حمد و ستایش خداوند، از اقرار به وحدانیت و آفرینش بی بدیل پرودگار آغاز می شود و مخاطب را به شناخت رزق و روزی های معین سوق می دهد. ضمن اینکه امام بسیار متخصصانه به بیان ملاک های سعادت و هلاکت می پردازد، آثار شکرگزاری را برای انسان یادآوری می کند. و آموزه های این مناجات نامه را از دادگری و عدل الهی به جایگاه و مقام حقیقی انسان که برتر از فرشتگان است، پیوند می زند. کلام قوی و غنی حضرت سجاد (علیه السلام) مضامین دعا را با مهربانی پرودگار تطبیق می دهد و نعمت رحمت خداوند را دلیلی بر نجات از آتش خشم خداوند ذکر می کند. دعا در حمد و ستایش خداوند، در حقیقت گویای کسب معرفت الله و درخواست قرارگرفتن در زمرهٔ اولیای الهی می باشد. نسخه ای که اگر بند بند آن را با عمق وجود درک کنیم، در برابر تمام غم های عالم شکست ناپذیر خواهیم بود.

عربی فصیح یا عربی عامیانه؟

غالب زبان آموزانی که وارد عرصه یادگیری و یادآوری مکالمه عربی میشوند با چالش عربی عامیانه و عربی فصیح روبرو میشوند که برای برون رفت از این چالش نیازمند مشاوره و برنامه ریزی دقیق هستیم. در کلیپ زیر گفتگوی امین تیموری را پیرامون چالش عربی فصیح و عربی لهجه مشاهده می‌کنید:

 محتوای کمک آموزشی می‌تواند شما را سریعتر به قله‌های مکالمه عربی برساند. شما با مشاهده تمام شخصیتهای مثبت و منفی در هر محتوا احساسات درونی خود را درگیر تصور و تصدیق موقعیت های زبانی می‌کنید و با تصور اینکه «اگر من در این موقعیت بودم چه جمله ای به کار میبردم؟» حافظه کوتاه مدت و به تبع آن حافظه بلند مدت شما با محتوای آموزشی موسسه یا مدرس زبان به همپوشانی سریعتر خواهد رسید.

کارتون های زیر را ببینید و از عربی لذت ببریبد

کارتون 1: حلم بائعة اللبن/ رویای شیرفروش

دانلود با کیفیت بالا

کارتون 2: الفتاة الکسولة و الفتاة المجدّة/ دختر تنبل و دختر کوشا

دانلود با کیفیت بالا
 

کارتون 3:النحلة مایا/ زنبور مایا

دانلود با کیفیت بالا

برای مشاهده بقیه کارتون‌ها روی دکمه «ادامه مطلب» کلیک کنید